Tyd, Plek en Outeur
Paulus skryf die brief aan die gemeente in die stad van Efese, hoofstad van die Romeinse prvinsie van Asia (huidige Turkye).
Paulus word as skrywer aangedui in die openingsvers, Efe 1:1 en later in Efe 3:1. Die brief word geskryf as ‘n gevangene in Rom (Hand 28:16-31) tussen 60-62 nC.
Hierdie brief saam met die briewe aan die Kolossense, Filippense en Filemon, die viertal geskrifte uit wat bekend staan as Paulus se gevangenskapsbriewe.
Paulus was tydens sy bediening herhaaldelik vir korter of langer tye ‘n gevangene (vergelyk 2 Kor 11:23):
- Ongeveer 57-59 nC was hy in Caesarea in die gevangenis (Hand 24:23, 27 en Hand 26:32).
- Ongeveer 60-62 nC was hy onder huisares in Rome, waar hy toegelaat is om in sy eie gehuurde huis te woon (Hand 28:16-30).
- Moontlik ook tussen 52-55 nC in Efese in gevangenskap (2 Kor 1:8-11; vergelyk 1 Kor 15:32).
- Uit Timoteus 1:8, 16 en 2:9 blyk dat hy kort voor sy dood, in ongeveer 64 nC, weer in Rome in gevangenskap was.
Paulus skryf die brief en stuur dit saam met Tigikus (Efe 6:21-22; Kol 4:7-9) wat ook die briewe aan die Kolossense en Filemon moet oorhandig.
Agtergrond
Alhoewel hierdie brief bekend staan as Efesiërs, was dit heel moontlik nie net vir gelowiges in Efese bedoel nie, maar eerder as ‘n omsendbrief aan verskillende gemeentes in Klein Asië, waarvan Efese die belangrikste stad was. Heel waarskynlik is die evangelie deur Priscilla en Akwila (Hand 18:26) na Efese gebring saam met Paulus op sy tweede sendingsreis (Hand 18:18-19). Die kerk in Efese word later deur Paulus tydens sy derde sendingsreis besoek (Hand 19). Nadat Paulus Efese verlaat het, het Timoteüs ook die gemeente vir ongeveer 18 maande bedien.
Eenheid van die kerk: Jode en Heidene een in Christus
Paulus spandeer sy lewe om Heidene te leer dat hulle Christene kan word sonder om Joodse Proseliete te word. Hierdie was baie ontstellend vir die Jode, want hulle het geglo dat die Wet van Moses op almal van toepassing was. Die Jode was baie veroordelend teenoor onbesnede heidene wat hulself dissipels genoem het van die Joodse Messias.
Paulus leer die Heiden Christene om vas te staan in hul vryheid in Christus, soos hy doen in Galasiërs en Romeine. Paulus wou nie hê dat hulle vooroordelend moet wees teenoor hulle Joodse mede gelowiges nie, maar hulle aanvaar as broers in Christus.
Paulus wou nie twee kerke sien nie: ‘n Joodse Kerk en ‘n Heidense Kerk; maar Een Kerk: Jode en Heidene, Een in Christus.
vers 1: “Paulus, Silvanus en Timoteus, aan die gemeente van die Thessalonisense, in God die Vader en die Here Jesus Christus: Genade vir julle en vrede.”
Paulus – hier sonder die ampstitel “apostel” omdat sy aposotoliese gesag in Thessalonika nie in twyfel getrek is nie.
Silvanus – die Latynse vorm van Silas, een van die leiers in Jerusalem, wat as Joodse en Romeinse burger Paulus tydens sy 2de sendingreis vergesel het (Hand 16:37) en Timoteus (Hand 16:1).
Die naam van Silvanus word voor dié van Timoteus genoem, vermoedelik omdat hy ouer was en ‘n meer prominente rol gespeel het by die stigting van die gemeente in Thessalonika.
Timoteus – Paulus se bekendste dissipel, was saam op Paulus se 2de en 3de sendingreise en naby Paulus gebly het tydens sy Romeinse gevangenskap (Fil 1:1 / Kol 1:1). Timoteus dien later in die kerk in Efese (1 Tim 1:3) waar Paulus 2 briewe later aan hom rig.
“God die Vader en die Here Jesus Christus” – Paulus benadruk dat die gemeente vergader in die Naam van Jesus, die Seun van God, wie tegelyk God die Vader en Messias is. Hierdie bekendstelling van God die Vader en Jesus kom as inleiding by alle briewe van Paulus voor.
vers 2: “Ons dank God altyd oor julle almal wanneer ons aan julle dink in ons gebede”
“Ons dank” – Paulus dank God vir hul voortreflike lewenswandel, sien ook Rom 1:8 / 1 Kor 1:4 / Fil 1:3. Te midde van verdrukking het hulle ‘n voorbeeld geword vir die wêreld.
“ons gebede“ – Paulus en sy dissipels bid gereeld vir die gemeentes en 3 gebede is in hierdie brief: 1 Thes 1:2-3 / 3:11 – 13 / 5:23-24.
vers 3: “Voor God ons Vader onthou ons onophoudelik die uitwerking van julle geloof, die moeitevolle inspanning van julle liefde, en die standvastigheid van julle hoop op ons Here Jesus.”
“geloof, liefde, hoop” – Die drie-voudige kombinasie kom ook voor in 1 Thess 5:8 / 1 Kor 13:13 / Kol 1:4-5.
Paulus het ‘n Joodse uitkyk op geloof, nie as ‘n verstandelike gesindheid of as geloofsbelydenis nie, maar ‘n vaste vertroue wat aksie voortbring, vergelyk Hand 3:16. Liefde is nie ‘n gevoel nie, dit verg harde werk. Hoop is nie ‘n wens nie, maar ‘n verwagting, gegrond in God se Woord dat Hy Sy beloftes aan sy volgelinge sal vervul. Die bogenoemde verg uithouvermoë, geduld en deursettingsvermoë.
“hoop” – Paulus noem dit aan die einde om dit uit te lig. Daar was ‘n misverstand in die gemeente rakende hul “hoop” in die Messias se tweede koms, met ongeduld en luiheid onder die gemeente-lede ( 1 Thess 5:1-18).
Vers 4: “Broers, julle vir wie God liefhet, ons weet van julle verkiesing”
Paulus het rede tot dankbaarheid, omdat hy weet dat die Thessalonisense uitverkies is en dus geloofsbroders is, omdat hulle kinders van een Vader is. Hy weet dit omdat die evangelie met krag by hulle gekom het.
vers 5: “want ons evangelie het nie alleen deur die woord nie, maar ook met krag en deur die Heilige Gees en in volle versekering na julle gekom. Net so weet julle hoe ons optrede by julle was: tot julle voordeel.”
“ons evangelie” – Paulus praat wel van “ons” evangelie, dit wil sê die evangelie wat ons aan julle verkondig het, is God die Outeur van die “blye boodskap”. Paulus noem dit ook “evangelie van God (1 Thess 2:2, 8, 9) en “evangelie van Christus (1 Thess 3:2).
Die prediking van Paulus was ‘n “krag” (evangelie as krag – Rom 1:16) en in die “Heilige Gees” (daarom effektief!) en in “volle versekering” (met baie oortuiging).
“volle versekering” – en dit na die ondervinding in die gevangenis in Filippi, was slegs moontlik as die Heilige Gees dit gewerk het.
vers 6: “En hulle het ons voorbeeld gevolg en die van die Here, nadat julle die woord, ten spyte van groot verdrukking, met blydskap van die Heilige Gees ontvang het.”
“voorbeel gevolg” – Die Afr 1953 “navolgers van ons geword”. Dat die Thessalonisense “navolgers” geword het, is ‘n verdere bewys van hulle uitverkiesing.
“groot verdrukking” – Hier verwys Paulus op die vervolginge wat die gemeente van die Jode, heidene en hul vriende moes verduur, volgens Handelinge 17:5; 1 Thess 2:14; 3:3.
“blydskap van die Heilige Gees ontvang het” – Die Heilige Gees het as vrug ook “blydskap”, sien Gal 5:22 Rom 14:17, Rom 15:13.
vers 7: “met die gevolg dat julle ‘n voorbeeld vir al die gelowiges in Macedonië en Agaje geword het.”
“voorbeeld” – hull wat nabootsers gword het, word nou ‘n voorbeeld vir die gelowiges in die hele Griekeland. Die Griekse woord “Tupos” hier gebruik, beskryf: seël / stempel / merk. Paulus bedank die gelowiges omdat hulle hul “merk” op ander gelaat het.
“Macedonië en Agaje” – Griekeland is in 142vC deur die Romeine in die provinsies Maceonië (noorde) en Agaje (suide) verdeel.
vers 8: “Die woord van die Here het immers van julle af nie net in Macedonië en Agaje weerklink nie – julle geloof in God het inderdaad na elke plek versprei. Gevolglik het ons nie nodig om meer iets daaroor te sê nie.”
“van julle af” – Die woord van die Here weerklink vanaf Thessalonika na omliggende provinsies en na die buiteland.
“julle geloof in God” – Vanuit Thessalonika as hawestad en sentrum van verkeer sou die berigte gou die wêreld deur versprei.
vers 9: “Hulle self vertel oor ons van die besondere ontvangs wat ons by julle gekry het: Hoe julle omgedraai het na God weg van die afgode, om die lewende en ware God te dien.”
“hulle self” – dus die gelowiges wat uit Thessalonika en elders in Korinthe aangekom het.
“omgedraai” – elders in die Bybel word die woord “bekering” gebruik, sien Hand 2:38, 3:19, 5:31, 20:21.
“weg van die afgode” – Redding behels die wegdraai van sonde.
“die lewende en ware God” – Die wat Christus aangeneem het dien nou die lewende en ware God. Paulus beklemtoon in die sterkste woorde die verskil tussen God en die afgode. In teenstelling met die afgode wat niks is nie, sien 1 Kor 8:4, is God die lewende God. Terwyl die afgode geen gode is nie, maar oneg, sien Gal 4:8, is God waaragtig. Daarom het Paulus soveel rede tot blydskap. Hulle, die heidene, het hulle van die nietige en obeduidende, die afgode, bekeer en die lewende en ware God begin dien.
“dien” – In Grieks “Doulos” word die klem gelê op die lewe van diens as slaaf van die lewende God. In plaas van hul lewe van slawediens aan die sonde, Rom 6:6-7, lewe hulle tans as slawe van Hom.
vers 10: “en om Sy Seun wat Hy uit die dode opgewek het, uit die hemel te bly verwag – Jesus, wat ons red uit die oordeel wat kom.”
“te bly verwag” – die bekering vir hulle beteken ook ‘n blywende wag op die koms van die Seun.
“oordeel – vir die heiden en goddelose is dit ‘n dag van toorn/oordeel, ‘n oordeelsdag. Vir die Christen beteken dit juis ‘n dag van redding, sien Hand 17:31; Rom 2:5-8; Rom 5:9; Sef 3:8.
HOOFSTUK 1:1-8
Die Evangelie vind sy begin in die optrede van Johannes die Doper wat die brug slaan tussen die Ou en die Nuwe Testament
vers 1: “die Evangelie van Jesus Christus die Seun van God”
die evangelie -dit beteken: goeie nuus
Jesus – is die Griekse naam vir die Hebreeuse naam “Yeshua” – albei woorde beteken Verlossing
Christus – is die Griekse naam vir die Hebreeuse naam “”Mashiach” – albei woorde beteken Gesalfde. Afrikaans: Messias
Markus gee die redes hoekom hy sy Evangelie geskryf het, naamlik om die vraag te beantwoord: Wie is Jesus werklik?
Hy gee die antwoorde: Jesus is nie net die Messias nie, Hy is die Seun van God.
verse 2-3: Die aanhaling uit Mal 3:1 en Jes 40:3 le die eenheidsband tussen die Ou en Nuwe Testament, heenwysings na Johannes die Doper as wegbereider. Volgens die plan sou daar eers ”n boodskapper” gestuur word om die koms van die Messias aan te kondig en die pad vir Hom reg te maak.
Die Jode het verwag dat die Messias se koms voorafgegaan sou word deur die koms van ‘n profeet soorgelyk aan Elia.
vers 4: “doop van bekering… die vergewing van sondes”
Johannes die Doper het die mense opgeroep tot bekering. Dit behels ‘n totale, nuwe toewyding aan God. As bevestiging van die nuwe lewenstyl is hulle dan in die Jordaan gedoop. Op grond van die Ou Testament het die Joodse volk verwag dat daar in die laaste dae so ‘n groot beskermingsproses sou plaasvind (Jer 31:34). Volgens Markus is dit presies wat nou aan die gebeur is.
vers 7: “Ek is nie eers werd om te buk en die riempies van Sy sandale los te maak nie.”
Een van die basiese take van ‘n slaaf, was om die riempies van sy meester se sandale los te maak. Die Een wat kom, is so belangrik dat Johannes nie eers werd is om te buk en Sy sandale los te maak nie. Uitdrukking van Johannes se nederigheid, hy wou die aandag ten volle op Jesus plaas.
vers 8: “… Hy sal julle met die Heilige Gees doop.”
Dit gebeur wanneer iemand in Jesus begin glo.
HOOFSTUK 1:9-11
Jesus begin Sy openbare lewe na die doop deur Johannes
vers 9: “… en Hy is deur Johannes in die Jordaan gedoop.”
Hoekom het Jesus Hom laat doop?
- Die antwoord is in Matt 3:15, Jesus was gedoop omdat dit nodig was vir die vervulling van alle geregtigheid.
- Deur die doop het Jesus Hom met die sondaar vereenselwig.
- Jesus se doop het as teken gedien vir Johannes en vir toekomstige gelowiges, dat Hy die Messias was.
- Deur Sy doop was Johannes se bediening om die weg van die Messias voor te berei nou voltooi.
- Belangrike nog dat God die Vader self bevestig dat Jesus sy Seun is, sien vers 11.
vers 10: “Net toe Hy uit die water opkom, het Hy die hemel sien oopgaan en die Gees soos ‘n duif op Hom sien neerdaal”.
Duif is die simbool van vrede, reinheid en lydsaamheid; kom die Heilige Gees op Jesus om Hom toe te rus vir Sy publieke lewe.
vers 11: ” ‘n stem uit die hemel ‘Jy is my Seun, my geliefde. Oor Jou verheug Ek My!’ “
Hierdie woorde sluit aan by Ps 2:7 en Jes 42:1, waardeur God nie net bevestig dat Jesus sy Seun is nie, maar reeds se dat Hy ook God se lydende dienskneg sal wees. Die Hoogste Gesag het gese wie Jesus is.
Ps 2:7 “Jy is my Seun, vandag het Ek Jou verwek.”
Jes 42:1 “Kyk hier is my Dienskneg wat Ek ondersteun. My Uitverkorene in wie my binneste vreugde vind. Ek het My Gees op Hom laat kom. Hy sal reg vir die nasies laat deurbreek.”
HOOFSTUK 1:12-13 Die Versoeking
Breedvoerig beskryf in Matt 4:1-11 en Luk 4:1-13
vers 12: “Direk daarna het die Gees Hom…”
Jesus se versoeking vind dadelik plaas na Sy doop.
vers 13: “Hy was 40 dae lank…”
Net soos Moses (Eks 34:28) en Elia (1 Kon 19:8) vertoef Jesus daar sonder voedsel. Daar word Hy deur Satan versoek.
vers 13: “Hy was saam met wilde diere…”
‘n Aanhaling uniek aan Markus, wat Jesus se alleenheid en algehele isolasie van ander mense aandui.
HOOFSTUK 1:14-15 Die begin van Jesus se verkondiging
Tussen vers 13 en vers 14 is die gebeure wat plaasvind in Joh 1:35 – 4:54, n tydperk van ongeveer een jaar:
- Eerste dissipels
- Bruilof by Kana
- Reiniging van die tempel terrein; gesprek met Nikodemus
- Prediking in die laer omgewing van die Jordaan
- Jesus en die Samaritaanse vrou
- Genesing van die amptenaar se seun
Die groeiende vyandskap van die Fariseers en Herodes Antipas se gevangenskap van Johannes die Doper het Jesus laat besluit om verder weg van Jerusalem te gaan, vestig toe in Galilea.
vers 14: “Nadat Johannes gevange geneem is, het Jesus na Galilea gegaan…”
Hy het gese:……..
vers 15: “Hy het gese: Die bestemde tyd is vervul, en die koninkryk van God is op hande. Bekeer julle en glo die evangelie.”
“Die bestemde tyd is vervul” – Alles wat volgens die here moes plaasvind en wat deur die profete aangekondig is, is nou vervul; die tyd van die Here het aangebreek.
“… die koninkryk van God is op hande” – Die openbaring van die heerskappy van God. Dit geskied nie deur die oprigting van ‘n sigbare aardse ryk nie, maar deur die onderwerping van Satan. Die ryk breek aan by die koms van Jesus en vind sy voleinding by die wederkoms.
“Bekeer julle en glo…” – 2 voorwaardes om deel te wees van Sy koninkryk: bekeer en glo.
HOOFSTUK 1:16 – 20
Roeping van eerste dissipels
2 Broerpare word geroep
vers 16: Simon en Andreas
vers 19: Jakobus en Johannes
vers 17: Jesus se “Volg My en Ek sal julle vissers van mense laat word”
Die volgende aspekte van dissipelskap kom hier na vore in verse 16 – 20:
- Jesus, en nie die voornemende dissipel nie, neem die inisiatief en roep sy eerste dissipels.
- Dat hulle met ‘n spesifieke doel geroep word (om vissers van mense te wees).
- Dat hulle bereid is om dadelik alles te los om Hom te volg.
HOOFSTUK 1:21 – 28
Jesus genees iemand met ”n onrein gees
Jesus leer met gesag en demonstreer Sy mag oor onrein geeste.
vers 21 – 23:
Plek: Kapernaum in die Sinagoge
Dag van die week: Sabbat
Streek: Galilea
Genees wie: Naam onbekend, ‘n man met ‘n onrein gees.
vers 24: “hy het hard geskreeu: Los ons uit Jesus van Nasaret! Het U gekom om ons te vernietig? Ek weet wie U is – U is die Heilige van God.”
Ons – Die onrein gees in die meervoud praat, die bose geeste in die algemeen; hulle weet dat Jesus gekom het om hulle te vernietig.
Ek weet wie U is…” – Omdat die man onder beheer van Satan is, weet hy wie Jesus is. Jesus is gevul met die Heilige Gees; dus is Hy die heilige an God.
vers 25: “Bly stil en gaan uit hom uit!”
Jesus wil nie ontydig en sekerlik nie by monde van ‘n bose gees, as die Messias bekend gesel word nie. Hy sou Homself bekend stel, maar dan op die tyd en wyse deur God bepaal, naamlik deur lyding, dood en opstanding (sien ook vers 34).
vers 26: “… die onrein gees… uit hom uitgegaan”
Die onreine gees kon teen die woord van Jesus geen weerstand bied nie.
Dit is belangrik om raak te sien dat niemand anders as die onrein geeste op hierdie stadium besef wie Jesus werklik is nie. Nie die ander mense of selfs die dissipels besef nog wie Hy werklik is nie.
HOOFSTUK 1: 29-31
Skoonmoeder van Simon/Petrus word genees
vers 29: Nadat hulle uit die sinagoge gekom het…”
Die gebeure vind plaas op dieselfde Sabbat van vers 21-28.
vers 31: “Hy het na haar gegaan, haar hand gevat en haar opgehelp. Die koors het haar verlaat…”
HOOFSTUK 1:35 – 39
Jesus se prediking in Galilea
vers 35: “Vroegoggend… ‘n verlate plek… het Hy gebid.”
Hier beklemtoon Markus hoe belangrik gebed vir Jesus was. Dat Jesus bid, wys ook dat Hy nie op Sy eie optree nie, maar in afhanklikheid van die Vader.
vers 37: “Almal soek U.”
Die mense begin bewus raak van die wonderwerke wat Jesus doen en begin na Hom soek.
vers 38: “”Laat ons… na naburige dorpies gaan…”
Jesus moet na die omliggende dorpe toe gaan sodat Hy ook daar kan preek. Dit is immers waarvoor God Hom gestuur het.
HOOFSTUK 1:40 – 45
Jesus maak ‘n melaatse man gesond
vers 40: ” ‘n Melaatse kom toe na Jesus… en se: As U wil, kan U my rein maak”
‘n Melaatse – Destyds is die begrip “melaatsheid” vir ‘n groot verskeidenheid velsiektes gebruik. Mense wat as “melaatses” beskou is, moes hulle van die samelewing onttrek en het dikwels buite stede en dorpe gewoon omdat hulle as onrein beskou is.
vers 41: “Jesus het hom innig jammer gekry… hom aangerek… Ek wil word rein.”
“Jammer gekry” – Net Markus skryf van Jesus se emosies. Die klem val op Jesus se liefde vir die mensdom.
“hom aangeraak” – Jesus steur Hom nie aan sosiale reels dat ‘n mens nie aann melaatses mag raak nie.
“wil word rein” – Letterlik, word gesond. Die word lei tot die wonder.
vers 42: “die melaatsheid… onmiddellik verlaat… rein geword”
Dit bevestig Jesus se goddelike mag as die Seun van God.
vers 44: “Jesus hom… gewaarsku… vir niemand iets vertel nie… gaan wys jouself vir die priester… bring die offer vir jou reiniging… as bewys vir hulle.”
“vir niemand iets vertel nie” – Jesus wou nie deur gerugte van wondere die aandag trek nie, maar op Sy eie tyd en wyse Homself as die Messias openbaar.
“gaan wys jouself aan die profeet” – Die priester moes bevestig dat die man nie meer belaats en dus nie meer onrein was nie. Voorskrifte in Lev 13:49; 14:2-32 uitgevoer moes word, sodat hy rein verklaar en weer in die samelewing opgeneem mag word.
“offer vir jou reiniging” – die melaatse man moes ook offers bring om rein verklaar te word.
“as bewys vir hulle” – Die priester se aanvaarding van die man se offer het as publieke bevestiging gedoen vir sy gesondmaking en reinheid.
HOOFSTUK 2:1-3:6
In hierdie deel word 5 konflikverhale vertel
1ste Konflikverhaal
2:1-12 – Jesus vergewe ‘n verlamde man se sonde en genees hom, die skrifkenners is ontevrede oor Jesus se optrede.
2de Konflikverhaal
2:13-17 – Fokus op Jesus wat kontak het me tollenaars. Tollenaars is as “sondaars” beskou en deur mense vermy.
3de Konflikverhaal
2:18-22 – Handel oor die feit dat Jesus en Sy dissipels nie gewas het nie.
4de Konflikverhaal
2:23-28 – Word Jesus en Sy dissipels verwys dat hulle die Sabbat oortree.
5de Konflikverhaal
3:1-6– Die punt van dispuut is weer dat Jesus iemand op die Sabbat gesond maak.
HOOFSTUK 2:1-12
Jesus vergewe en genees ‘n verlamde persoon
Dorp: Kapernaum
Plek: In ‘n huis, heel waarskynlik in die huis van Petrus se skoonmoeder.
vers 3: ” ‘n verlamde gedra deur vier van hulle…”
vers 4: ” ‘n deel van die dak… oopgebreek… laat afsak”
Die vier manne wat die verlamde dra is vasbeslote om Jesus te bereik ten spyte van die skare.
vers 5: “Toe Jesus hulle geloof sien, se Hy vir die verlamde man: Kind, jou sondes word vergewe.”
Die volharding van die draers en die sieke getuig van hulle geloof in Jesus as enigste Redder. Hulle geloof word deur Jesus gesien.
“sondes word vergewe” – Slegs God kan sondes vergewe. Omdat Jesus die Seun van God(en ook die Seun van die Mens) is, het Hy die Goddelike gesag om sondes te vergewe.
Die agtergrond van hierdie gebeure is die Joodse opvatting van daardie tyd dat siekte deur ‘n mens se sonde veroorsaak is. Uit vers 5 kan ‘n mens aflei dat Jesus by hierdie gedagte aansluit: Die man se sonde word vergewe en dit loop uit op sy liggamlike genesing.
vers 7: “Hy laster!”
Die skrifkenners beskou Jesus as ‘n blote mens;’ daarom kan hulle nie aanvat dat Hy die mag het om sondes te vergewe nie. Die skrifkenners het geweie om Jesus se krag wat Hy van God ontvang het te erken en minder ook dat Hyself ook God is.
vers 8: “Jesus in Sy gees geweet”
Die Almagtige weet alles! Hy weet wat hulle dink.
vers 10: “Seun van die Mens”
Jesus gebruik die naam vir Homself om sy vernedering te benadruk. Die benaming verskyn 14 keer in Markus (2:10, 28 / 8:31, 38 / 9:9, 12, 31 / 10:35, 45 / 13:26 / 14:21, 41, 62).
vers 11: “Ek se vir jou [1] staan op, [2] tel jou slaapmat op en [3] gaan na jou huis“
Jesus gee vir die verlamde man 3 spesifieke opdragte:
- Die vergewing van sy sondes, en daarna
- Die gesondmaking van die liggaam
Jesus moes eers die man ten volle vryspreek van sy sonde en alle skuldgevoel verwyder. Die Griekse werkwoord “word vergewe” in vers 5 beteken “om weg te stuur”.
vers 12: “almal verbaas was en God geprys…”
Sodanig is Jesus se optrede dat nie Hy nie, mar God die Vader, alle eer ontvang.
HOOFSTUK 2:13 – 17
Jesus roep Levi (Mattheus) die tollenaar om Sy dissipel te word
vers 14: “sien Hy Levi… by die tolhuis sit… se vir hom: Volg My!”
Volgens Matt 9:9 heet hy Mattheus, word een van die 12 dissipels.
“tolhuis” – Die tolhuis dien as belastingkantoor gelee op ‘n kruispunt van hoofwee. Levi was ‘n publieke belasting invorderaar. As tollenaar was hy ‘n uitgeworpene, alhoewel hy ‘n Jood was, het hy vir die gehate Romeinse oorheersers gewerk en is dus as ‘n verraaier beskou. Tollenaars het ook dikwels meer geld van die mense geneem as waarop hulle eintlik geregtig was. Baie van die tollenaars het so baie ryk geword ten koste van hul eie mense.
“volg My! … opgestaan en Hom gevolg”
Volg My! – Die gehoorsaming van die oproep beteken gelyktydig die bevryding van sondes en van aardse gebondenheid. Hierdie dadelike aksie van Levi is ‘n aanduiding van sy ommekeer, sy sonde belydenis en vergifnis.
vers 15: “Jesus in Levi se huis… vir ete… baie tollenaars en sondaars saam met Hom”
Vir Jesus, sy Redder, rig Levi ‘n maaltyd aan waarby hy sy beroepsvriende, tollenaars en sondaars, uitnooi om Hom van nader te leer ken.
Deur saam met die tollenaars en sondaars te eet, het Jesus Hom met hulle geassosieer en sou hy volgens destydse beskouing ook onrein wees.
“sondaars” – ‘n Term wat die Jode gebruik het om mense te beskryf wat geen respek vir die wet of hulle Joodse tradisies het het nie. Omdat hulle die wette nie onderhou nie, is tollenaars en sondaars as onrein beskou; daarom is die reine Farriseers verontwaardig en hou hulle afsydig.
vers 16: “Farriseers” – ‘n groep onder die Jode wat streng volgens die letter van die wet probeer leef. Leef dus meer op uiterlike wetsgetrouheid as die innerlike.
vers 17: “Gesonde mense het nie ‘n dokter nodig nie, maar wel die siekes. Ek het nie gekom om regverdiges te roep nie, maar sondaars”
Die skrifkenners en Fariseers het hulself as “gesond en regverdig” beskou. Volgens Joodse beskouing was mense wat voorbeeldig gelewe het en die wet nagekom het nie sondaars nie. Jesus het egter gekom vir diegene wat besef dat hulle “sondaars” is.
HOOFSTUK 2:18-22
Vastyd en Feestyd
vers 18: “Johannes se dissipels en die Fariseers was besig om te vas”
Johannes was alreeds in die tronk (sien Matt 4:12).
Die disspipels het nie Jesus gevolg nie, maar die Farisese tradisies gevolg (sien ook Matt 9:14).
“om te vas” – Om te vas was ”n baie belangrike gebruik in die Jodedom. Die Fariseers het elke week 2 dae gevas (sien Luk 18:12). Dit is bedoel as’ ‘n teken van rou oor ‘n groot verlies, andersins was dit ‘n teken van selverloening en berou oor jou sondes.
vers 19: “Jesus se: ‘Die bruilofsgaste kan tog nie vas terwyl die bruidegom by hulle is nie?'”
Die beeldspraak het Messiaanse betekenis (sien ook Matt 25:1). Die bruidegom is die Messias en so dui Jesus Homself hier aan.
Die bruilofsgaste, sy volgeling wat ‘n troue seremonie bywoon, sal tog nie vas nie, hulle is daar om die feesviering saam met die bruidegom (Messias) te geniet.
Dit was dus nie vir Jesus se dissipels nodig om te vas nie, die tyd daarvoor was nie reg nie (sien 2de deel van vers 19: “Solank hulle die bruidegom (Messias) by hulle het, kan hulle nie vas nie”.)
Daar was geen rede vir Jesus se dissipels om te vas of om te rou nie, dit was ‘n tyd om Jesus se teenwoordigheid ten volle te geniet.
vers 20: “bruidegom van hulle weggeneem word: dan sal hulle vas…”
“weggeneem” – Verwysing na Jesus se kruisiging en dood. Hulle sal dan vas as ‘n teken van droefheid omdat Jesus van hulle weggeneem is.
Jesus gee 2 gelykenisse:
vers 21: “Niemand werk ‘n ongelompte (nuwe) stuk lap op ‘n ou kledingstuk vas nie; anders skeur die nuwe stuk van die oue af en word die skeur net groter.”
vers 22: “Niemand gooi nuwe wyn in ou leersakke nie; anders sal die wyn die leersakke laat oopbars, en sowel die wyn as die leersakke sal tot niet gaan. Nee, nuwe wyn in nuwe leersakke!”
Met die beeld van die nuwe lap op ‘n ou kleed en van die nuwe wyn in die ou leersakke, wil Jesus se dat Hy ‘n nuwe era en ‘n nuwe bedeling gebring het wat nie met die ou godsdienstige vorme pas nie. Jesus se nuwe ewige boodskap van belydenis en vergifnis van sonde kan nie vermeng word met die ou tradisies van self regverdigheid en rituele nie.
“nuwe leersakke” – Nuwe en ongebruikte leersakke is sterk en elasties om die fermentasie proses van nuwe wyn te hanteer.